کمک غیر مستقیم
میلاد با سعادت امام حسن مجتبی(علیه السلام) مبارک باد.
یکی از ویژگی های امام حسن (علیه السلام) کمک کردن به فقیران و نیازمندان بود به طوری که در طول عمر خود دو بار تمام اموال و دارایی های خود را در راه خداوند خرج کردند و سه بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم کرده و نصف آن را برای خود برداشت و نصف دیگر را در راه خدا بذل و بخشش کرد.*
(*: سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص 90 / ابن واضح، تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 215)
هرگاه که ایشان نمی توانست به صورت مستقیم کمک کند به طور غیر مستقیم و با تدابیر خاصی گره از مشکلات گرفتاران می گشود.
چنان که در دوران جوانی آن حضرت و در زمان حکومت خلیفه ی دوم، روزی مرد فقیری به آن حضرت مراجعه کرد و درخواست کمک نمود. اتفاقاَ در آن زمان حضرت مجتبی(علیه السلام) پولی در دست نداشت و از طرف دیگر از این که فرد تهی دست از در خانه اش نا امید گردد شرمسار بود، لذا فرمود:
- آیا حاضری تو را به کاری راهنمایی کنم که به مقصودت برسی؟
-چه کاری؟
- امروز دختر خلیفه از دنیا رفته و خلیفه عذادار شده است، ولی هنوز کسی به او تسلیت نگفته است. نزد خلیفه می روی و با سخنانی که به تو یاد میدهم به وی تسلیت می گویی و از این را به مقصود خود می رسی.
- چگونه تسلیت بگویم؟
-وقتی نزد خلیفه رسیدی بگو: حمد خدا را که اگر دخترت پیش از تو از دنیا رفت و در زیر خاک پنهان شد، زیر سایه ی پدر بود، ولی اگر خلیفه پیش از او از دنیا می رفت، دخترت پس از مرگ تو دربدر می شد و ممکن بود که وی مورد هتک حرمت قرار گیرد.
مرد فقیر به این ترتیب عمل کرد. این جمله ی عاطفی در روان خلیفه اثر عمیقی بر جای نهاد و از حزن و اندوه وی کاست و دستور داد تا جایزه ای به او بدهند.
آن گاه پرسید: این سخنان از آنِ تو بود؟
گفت: نه، حسن بن علی(علیه السلام) آن را به من آموخته است.
خلیفه گفت: راست می گویی، او منبع سخنان فصیح و شیرین است.*
(*: شریف القرشی، باقر، حیات الامام الحسن، ج 1، ص 302)